Waar komt de uitdrukking ‘Het gaat van een leien dakje’ vandaan en wat wordt ermee bedoeld? ‘Het gaat van een leien dakje’ betekent dat iets heel gemakkelijk en vlug gaat. Je kunt het zeggen van elke klus die erg goed gaat, van het in elkaar zetten van een Ikea-kast tot het geven van een presentatie.
De uitdrukking is ontstaan door de gedachte aan een mooi glad, leistenen dak, waar bijvoorbeeld een bal gemakkelijk en snel vanaf rolt. De uitdrukking kwam vroeger ook voor met het voegwoord als erbij: ‘Het gaat als van een leien dakje.’ Daarnaast was er een variant met loopt of loopt af: ‘Het loopt van een leien dakje (af).’ De bekende dichter en schrijver P.C. Hooft (1581-1647) gebruikte de uitdrukking al: “Ick verseker u, alle ding sal van een leyen dack afloopen.”
Bron: Onze Taal
De meeste mensen en medische professionals zullen het belang van goede communicatie in de zorg onderschrijven. Maar het gaat weleens mis. Er wordt bijvoorbeeld te veel gebruik gemaakt van jargon of de informatie die wordt overgebracht is simpelweg onbegrijpelijk. Dit zorgt voor verwarring, onrust, onduidelijkheid en onbegrip.
Goede zorg valt of staat dus vaak met goede communicatie. Maar wanneer is communicatie in de zorg geslaagd? Dat was de centrale vraag tijdens de Taalunie Talendebatten vorig najaar. Aan het thema communicatie in de zorg wordt al jaren veel aandacht besteed in allerlei publicaties, in de media en door middel van workshops en symposia.
Bron/lees meer: Taalunie
Wat is het ook alweer? ‘Dat zal hun bezuren’, of ‘hen bezuren’? (Hun!) En irriteert het lawaai ‘hen’ of ‘hun’? (Hen!)
Het onderscheid tussen hen en hun is van oorsprong kunstmatig, en zelfs de meest taalgevoelige mensen hebben vaak moeite de goede vorm te kiezen in dit soort gevallen.
Bij andere vormen, zoals mij, jou, haar en ons. bestaat er maar één vorm: het zal ‘mij’ bezuren én het lawaai irriteert ‘mij’.
Wordt het, kortom, niet eens tijd het onderscheid tussen hun en hen af te schaffen? Bijvoorbeeld door in dit soort gevallen altijd te kiezen voor hen, en hun alleen te gebruiken als bezittelijk voornaamwoord: ‘Ik wens hen veel plezier met hun wereldreis.’
Vul de enquete in op Onze Taal.
Vroeger ging men met een schoolbord op pad. Bredero schreef er in 1615 al over: “Noch kreeg hy … en schrijf-boeck van fijn kapitoorye, Mit een nuwt school-bort, met een kategismus enz.,” in: J. ten Brink et al. (ed.), De Werken van G.A. Bredero, deel 2. Amsterdam, 1890, p. 106.
Zagen we dan kinderen zwarte krijtborden met zich meeslepen? Gelukkig niet. Een schoolbord was een houten lade waarin kinderen hun schoolspullen droegen. De lade werd ook wel als lessenaar gebruikt. Deze schoolborden werden zeker tot in de 19e eeuw nog in sommige delen van Z-Nederland gebruikt.
Bron/lees meer: Instituut voor de Nederlandse Taal
Met de website Taalhelden.org wil de Taalunie jongeren informeren over de Nederlandse taal. Maar hoe bereik je die uiterst diverse groep Nederlandstalige jongeren in Nederland, Vlaanderen en Suriname? Hoofdredacteur Maartje Luif vertelt over de afwegingen.
Iedereen leert op school over spelling en grammatica, vervoegingen, leestekens en uitdrukkingen, maar dat wil niet zeggen dat we allemaal onthouden hoe het zit. Bovendien komt niet alles aan bod in het onderwijs. Voor antwoord op alledaagse taalvragen biedt de Taalunie daarom Taaladvies.net, een site waarop je advies kunt vinden over honderden taalkwesties. Maar die doorwrochte adviezen zijn geschreven met volwassen bezoekers in het achterhoofd. Op de website Taalhelden.org wilden we de informatie begrijpelijk maken voor jongeren: korter en met minder jargon.
Bron/lees meer: Taalunie
De kandelaar staat op tafel, het bestek zit in de doos en de glazen staan op tafel, maar als ze omvallen liggen ze op de grond. Het gebruik van liggen of staan in het Nederlands lijkt vooral intuïtief te gebeuren en dat maakt het voor anderstaligen niet gemakkelijk leerbaar. De Taalunie kreeg een ‘leersuggestie’.
De Taalunie ontvangt regelmatig vragen en suggesties over het Nederlands. In Taalunie:Bericht lichten we er telkens één uit. Deze keer de suggestie voor een regel om het verschil tussen staan en liggen van voorwerpen te verduidelijken.
Waarom? In het programma Interne keuken op Radio 1 in België was onlangs Fieke Van der Gucht te gast, één van de auteurs van de pas verschenen Atlas van de Nederlandse Taal. In het gesprek kwamen enkele ‘rare’ kronkels in de taal aan de orde, zoals de kandelaar staat op tafel, het bestek zit in de doos en de glazen staan op tafel, maar als ze omvallen liggen ze op de grond. Van der Gucht: ‘Zitten, staan en liggen gebruiken we intuïtief juist, maar anderstaligen worden er gek van. Taalkundigen zijn er nog niet over uit wat nu precies de betekenisregel achter liggen en staan is. Er is wel veel onderzoek naar gedaan. Bij staan is het oppervlak vaak smal, bij liggen is het andersom.’
De suggestie: Begga Mariën: ‘Ik hoorde net op Radio 1 dat er geen regels zijn voor liggen/staan. Als ik dit aan een anderstalige aanbreng; zeg ik: ‘Alles wat kan omvallen (uit zichzelf of met een duw), staat. Liggen daarentegen, kan men wel draaien, keren, schuiven, maar valt niet om. Een kleine tip misschien om anderen te helpen?’
Bron/lees meer: Taalunie
Op de website promoboer.nl staat een mooie verzameling spelfouten in reclame-uitingen. Hieronder vind je een voorbeeld en de link naar nog meer voorbeelden.
Spelfouten in reclame-uitingen zijn alledaags. Vergeten letters, te veel woorden, omgedraaide letters. Je kunt ze overal tegenkomen, zoals in flyers, folders, website, advertenties, vacatures, marktplaatsen, billboards en ga zo maar door. De ene fout heeft grotere gevolgen dan de andere. Fouten door professionals leveren vaak meer ergernis op dan fouten door amateurs. Sommige fouten zijn zelfs schadelijk voor de bedrijfsvoering. En andere fouten zijn juist weer hilarisch of bewust. Wat zijn de meest voorkomende taal-, spel- en typefouten in reclame en advertenties? Wij zetten ze op een rijtje!
1. Werkwoordspelling: d’s, t’s en dt’s
De Nederlandse werkwoordspelling kent veel regels, maar ook veel uitzonderingen. Door de uitzonderingen ook gevoelig voor fouten. Maar van een communicatieprofessional mag je toch wel foutloze teksten verwachten. Toch?
Zo had MediaMarkt in het verleden de slogan: “We willen dat de klant nooit teveel betaald”. Wel bijzonder dat zo’n groot bedrijf een slogan de wereld instuurt met meerdere fouten, want ten eerste is het ‘te veel’ en ten tweede ‘betaalt’. Tegenwoordig is de slogan: “Ik ben toch niet gek?!”. Zonder fouten, maar deze slogan is toch een stuk minder gevoelig voor fouten dan de oude. Een ander groot bedrijf deed het later nog eens dunnetjes over met bijna dezelfde fout! Weet jij nog welke dat was?
Bron/lees meer: https://www.promoboer.nl/blog/meest-gemaakte-spelfouten-in-reclame/
Veel studenten hebben moeite om goede teksten te schrijven. Een vijfde van de studenten begint zelfs met een onvoldoende of zwakke taalbeheersing aan een studie in het hoger onderwijs. Vandaar dat de Taalunie onderwijsinstellingen adviseert om te investeren in effectief schrijfonderwijs.
De Hogeschool en de Universiteit van Amsterdam geven gehoor aan die oproep. Hun docenten Nederlands hebben samen een ‘massive open online course’ ontwikkeld waarmee hbo’ers en wo’ers hun eigen schrijfgedrag kunnen analyseren en hun teksten leren verbeteren. De mooc bestaat uit zes modules, waaronder structureren, formuleren en eindredactie.
Ook andere doelgroepen kunnen deelnemen en docenten kunnen gratis de cursusreeks, of delen ervan, in hun onderwijs gebruiken.
Bron/lees meer: TaalUnie, Universiteit van Amsterdam
“Het staat u nochtans vrij mij afschriften van die bescheiden te zenden dewelke alle nuttige inlichtingen bevatten voor het onderzoeken van uw situatie, in dat geval behoud ik me het recht toe om voor, achteraf, ter plaatse tot alle nodig geachte verificaties over te gaan.”
Begrijpt u wat hier staat? Vaak wordt er gedacht dat lange, ambtelijke teksten noodzakelijk zijn voor overheidscommunicatie of berichten met een juridische status. Lange zinnen, moeilijke woorden en lastige zinsconstructies maken het ingewikkeld om te begrijpen wat er staat. Is dit echt noodzakelijk? Of kan het ook anders?
Bron/lees meer: Taalunie
Stel dat iemand, een moedertaalspreker, naar je toekomt – ‘jij bent toch neerlandicus?’ – met de vraag of het nu ‘hij wil’ is of ‘hij wilt’, wat zeg je dan? En vooral: wat voor argumenten gebruik je?
Een voorschrift moet uiteindelijk altijd gebaseerd zijn op een autoriteit – iets of iemand die de knoop doorhakt, een persoon die om de een of andere reden het juiste taalgevoel heeft, of de kracht van de traditie (‘zo hebben we dat altijd gedaan’) kent, van de rede (‘zo is het logischer’) of van de esthetiek (‘zo is het mooier’). Maar van die mogelijke bronnen van autoriteit blijft er bij nadere beschouwing geen een echt overeind, zo blijkt uit het nieuwe boek van Wouter van Wingerden.
Bron/lees meer: Neerlandistiek